Zdrowie

Zielone światło dla zielonej herbaty

Zielona herbata jest jednym z najsilniejszych antyoksydantów. O jej niezliczonych korzyściach i dobrodziejstwach oraz zdolnościach do zapobiegania chorobom wiedziano już w starożytnych Chinach. Korzyści te przedstawia dietetyk, Katarzyna Gryga.

Polifenole, flawonoidy, katechiny…

Współczesne badania na mieszkańcach Azji pokazują, że ich zapadalność na choroby nowotworowe w wyniku regularnego picia zielonej herbaty jest mniejsza niż wśród mieszkańców krajów zachodnich. Głównym składnikiem zielonej herbaty odpowiedzialnym za jej korzystne właściwości zdrowotne jest grupa aktywnych polifenoli.

Polifenole to naturalne związki przeciwutleniające, które znajdują się w roślinach. Większość polifenoli obecnych w zielonej herbacie stanowi grupa flawonoidów znanych jako katechiny. Są to bezbarwne, rozpuszczalne w wodzie związki, naturalnie występujące w owocach jagodowych, winogronach, kawie, herbacie czy winie. To właśnie one wpływają na smak (gorycz i cierpkość), aromat i barwę zielonej herbaty. Katechiny obejmują:

  • epikatechinę (EC)
  • galusan epikatechiny (ECG)
  • epigallokatechinę (EGC)
  • galusan epigallokatechiny (EGCG)

Wśród aktywnych składników zielonej herbaty największy potencjał posiada galusan epigallokatechiny (EGCG), który zapobiega nowotworom i ochrania komórki przed zniszczeniem.

Badania epidemiologiczne wskazują, że spożywanie zielonej herbaty obniża ryzyko wystąpienia nowotworów. Działanie przeciwutleniające, pośrednio przeciwnowotworowe i przeciwzapalne zostało potwierdzone badaniami in vitro, in vivo i klinicznymi.

Potencjał katechin jako silnych antyoksydantów jest zdecydowanie większy niż powszechnie znanych przeciwutleniaczy. Są one o co najmniej sto razy bardziej skuteczne niż witamina C i dwadzieścia pięć razy bardziej skuteczne niż witamina E w ochronie komórek organizmu i DNA przed uszkodzeniami prowadzącymi do wyżej wspomnianych nowotworów, a także chorób serca i innych poważnych dolegliwości.

Jeśli chodzi o resveratrol występujący w czerwonym winie, posiada on dwukrotnie niższy potencjał antyoksydacyjny niż zielona herbata, więc także pozostaje za nią w tyle. Zielona herbata ma pozytywny wpływ na osoby zmagające się z różnymi chorobami, takimi jak reumatoidalne zapalenie stawów, miażdżyca tętnic, zespół Downa, choroba Parkinsona czy choroba Alzheimera.

Zielona herbata - liście i susz
Zielona herbata – liście i susz

Działa przeciwnowotworowo

Znaczenie EGCG w profilaktyce raka i kancerogenezie jest ogromne. Jego działanie wielokierunkowe polega między innymi na synergii z innymi mikroskładnikami odżywczymi (witaminą C, aminokwasami – lizyną i proliną), które kontrolują liczne mechanizmy wzrostu i rozprzestrzeniania się raka. EGCG jest ważny, ponieważ pobudza produkcję S-transferazy glutationowej (GST), enzymu odgrywającego kluczową rolę w obronie organizmu przed rakiem.

Z raportu Molecular Nutrition and Food Research wynika, że galusan epigallokatechiny (EGCG) może uruchamiać prowadzący do śmierci proces w mitochondriach komórek nowotworowych. Wygląda to tak, jakby EGCG zielonej herbaty tworzyły reaktywne formy tlenu (ROS) w komórkach nowotworowych. Reaktywne formy tlenu uszkadzają mitochondria, które w efekcie produkują jeszcze większe ich ilości. W efekcie tego procesu spada ekspresja genów przeciwutleniających (na nieszczęście komórek nowotworowych). W czasie, gdy EGCG wywołuje stres oksydacyjny, „wyłączone” zostają mechanizmy obronne. Takie zjawisko nie zachodzi w komórkach zdrowych. Wręcz przeciwnie, EGCG zwiększa ich zdolności ochronne.

Potwierdzone zostały korelacje między konsumpcją zielonej herbaty i jej działaniem antyrakowym na między innymi raka prostaty, piersi, przełyku, trzustki, żołądka, okrężnicy, odbytu i pęcherza.

Pomaga w odchudzaniu

Badania przeprowadzane na ludziach potwierdzają zdolności polifenoli zielonej herbaty do podwyższania metabolizmu i wspomagania kontroli wagi oraz utrzymywania prawidłowej budowy ciała. Picie zielonej herbaty pomaga w odchudzaniu i zapobiega odkładaniu się tkanki tłuszczowej.

Tycie to wypadkowa dwóch procesów. Pierwszy to zwiększanie się wielkości komórek tłuszczowych – adipocytów, a drugi to wzrost ich liczby. Katechiny zielonej herbaty hamują wzrost komórek tłuszczowych, a także ich zdolność do namnażania (proliferację).

Zielona herbata istotnie wpływa na ilość tłuszczu w organizmie, redukuje już istniejący i przeciwdziała powstawaniu nowego. Działanie jej również obejmuje aktywację termogenezy. W wyniku podniesienia temperatury ciała spalane zostają kalorie.

Katechiny „zmniejszają” także kaloryczność zjadanego pokarmu. Polifenole zielonej herbaty wpływają na wchłanianie składników pokarmowych w przewodzie pokarmowym. Polega to na zmniejszeniu aktywności enzymów: lipazy żołądkowej i lipazy trzustkowej. Także hamowana jest aktywność amylazy, enzymu rozkładającego cukry. W wyniku redukcji aktywności tych enzymów zmniejsza się wchłanianie tłuszczów w jelitach.

Inną zaletą ekstraktów zielonej herbaty jest zwiększenie kondycji fizycznej organizmu. Odbywa się to przez zwiększanie utylizacji kwasów tłuszczowych jako źródła energii podczas ćwiczeń.

Opóźnia starzenie

Chińczycy i Japończycy znacznie rzadziej zapadają na choroby serca niż Europejczycy. Za jedną z przyczyn tych rozbieżności uznaje się wpływ zielonej herbaty. Koreluje się konsumpcję zielonej herbaty z niższymi poziomami cholesterolu, czyli czynnika ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Tradycja i nowoczesność

Zielona herbata to napój znany już w starożytności, jednakże jej prozdrowotne właściwości cały czas są pod czujnym okiem badaczy. Zielona herbata jest potężnym źródłem przeciwutleniających polifenoli, które neutralizują wodne rodniki, przez co zapobiegają uszkodzeniu komórek. Właściwości polifenoli, wpływające m.in. na hamowanie zmian w komórkach i ich dalsze rozprzestrzenianie się, określa się jako antymutagenne (hamujące zmiany genetyczne) i antyproliferacyjne (hamujące podział komórek).

Działanie katechin zielonej herbaty odgrywa znaczącą rolę w prewencji choroby sercowo-naczyniowej, w hamowaniu stanów zapalnych w organizmie, w ochronie wątroby, a także wspomaganiu organizmu przed stresem oksydacyjnym.

Ponadto wspomaga w utracie wagi, wspiera układ odpornościowy, pozytywnie wpływa na nasze samopoczucie oraz wygląd, poprawia stan naszej skóry i opóźnia procesy starzenia. Jednak żeby zobaczyć efekty jej stosowania należy pamiętać o jej systematycznym spożyciu.

Bibliografia

  1. Carper Jean, Żywność Twój cudowny lek, Poznań 2008
  2. Phytobiologicals – Część 5: EGCG (galusan epigallokatechiny).DrRath, Lipiec 2010, cz. 5.
  3. Zdrowotne działanie ochronne fitoskładników: ekstrakt z zielonej herbaty. Prawda – zdrowie jest sprawą zaufania. Dr Rath, Wydanie 38. 2015
  4. Kania M., Baraniak J. Wybrane właściwości biologiczne i farmakologiczne zielonej herbaty. Postępy fitoterapii 1/2011.
  5. Michalak- Majewska M., Właściwości herbaty. Część 1. Znaczenie żywieniowe. Nauka Przyroda Technologie. 2011, Tom 5, Zeszyt 6.
  6. Zielona herbata – doniesienia czasopisma The Lancet o niezmiernie pozytywnych danych.
  7. Green tea ingredient may target protein to kill oral cancer cells, 2015, Penn State University

Tekst został przygotowany na podstawie artykułu „Zielone światło dla zielonej herbaty” zamieszczonego na stronie 8 biuletynu „Akuna Info, grudzień 2016” wydanego nakładem firmy Akuna. W firmowym e-sklepie Akuna znajdziesz produkt AkuWM Green Tea Extract (AkuWM Zielona Herbata), zawierający wyciąg z zielonej herbaty.